De blog die ik nooit schreef

Op 23 augustus maakte ik uitgebreide aantekeningen voor een blog - en in de maanden daarna deed ik mijn uiterste best die aantekeningen vooral niet uit te werken. Sindsdien vervuilt deze pseudoblog de broncode van deze website eigenlijk alleen maar. Ik zou ’m natuurlijk weg kunnen gooien, maar aan de andere kant: ik zou het ook niet kunnen doen.

Dit is een deconstructie van de blog die ik nooit schreef.

User experience mappend richting een leercultuur

Ik denk dat de problemen hier begonnen. Dit is, als ik zo vrij mag zijn, best een toffe titel. Die verwachtingen schept die ik totaal niet waar kan maken. (Of misschien: totaal niet waar wil maken?) In elk geval: die ik, door omstandigheden, niet waar heb gemaakt.

Een gesprek

Soms gebeuren twee dingen precies op het juiste moment.

Laatst had ik een gesprek met mijn leidinggevende over mijn persoonlijke ontwikkeling. Een punt dat ik naar voren bracht, is mijn interesse in het cultiveren van een leercultuur in de organisatie.

Hoe ik precies op dat punt gekomen ben, durf ik ook niet te zeggen. Voor een deel komt het voort uit mijn eigen positieve ervaringen met leren centraal zetten in je eigen dagelijkse werkzaamheden. Een ander deel komt voort uit het organiseren van Developer meet-ups, informele bijeenkomsten waarin collega-ontwikkelaars aan elkaar presenteren waar ze enthousiast over worden. Een derde deel is dat ik, stom toevallig, een Fireside chat van de mannen van Codurance keek over een culture of learning.

Over dezelfde video schreef ik, tussen twee haakjes, in deze blog. Leercultuur komt terug in deze blog over het waarom van Developer Meet-ups. Later zou ik opnieuw over cultuur en cultuurverandering schrijven in deze recensie van en deze blog over De Cultuurladder.

De volgende observatie zou significant kunnen zijn: de onderwerpen waar ik ten tijde van schrijven mee bezig was, kon ik kwijt in andere blogs. Misschien ligt daarin een aanwijzing waarom deze blog nooit echt tot wasdom is gekomen.

Een ambitie

Mijn leidinggevende was enthousiast over dit idee, niet in de laatste plaats omdat hij deze taak tot voor kort in zijn eentje probeerde te volbrengen. Wat natuurlijk tot gevolg had dat, wanneer de werkdruk toenam, de leercultuur als eerst buiten boord viel. (Dit is een veelvoorkomend probleem als het op leren op het werk aankomt, overigens.)

We bespraken onze ervaringen met het centraal stellen van leren, en maakten een afspraak om te bekijken hoe we de leercultuur in de organisatie verder uit konden diepen.

Deze afspraak heeft een vervolg gekregen, maar niet op de manier waarop ik dacht toen ik deze blog schreef.

Mijn verwachting was dat we één of meerdere (waarschijnlijk meerdere) sessies zouden organiseren waarin we met een groep enthousiastelingen bijeen zouden komen om de behoeften van mijn collega-ontwikkelaars in kaart te brengen. Dat is waar de rest van deze blog over gaat, of over zou moeten gaan. Op basis daarvan zouden we een plan uitwerken om leren te stimuleren, dat zo goed mogelijk aansloot op de cultuur in het bedrijf.

Het was een ambitieuze voorstelling van zaken, maar ons enthousiasme evenaarde die ambitie. We riepen zelfs hulp in van experts binnen de organisatie buiten de bekende IT-kringen, helaas zonder resultaat.

Ironisch genoeg gebeurde toen precies wat ik hierboven beschreef: ik liet het vallen toen de werkdruk toenam.

Toch was dit gesprek allesbehalve vruchteloos. Onze ambities zijn wel wat naar beneden bijgesteld. Het ambitieuze plan is vervangen door een maandelijkse mail waarin we de afdeling op de hoogte stellen van interessant leesvoer, actuele conferenties en nieuwe technologische ontwikkelingen. Bepaald geen maatwerk dat de bestaande cultuur in een lerende transformeert, maar wel een regelmatige nudge in die richting.

Een boek

Op datzelfde moment begon ik te lezen in Mapping User Experiences van […]? Het boek geeft handvaten om grip te krijgen op ervaringen.

Hier heb je een kijkje in de keuken van hoe ik blogs schrijf. Tijdens het schrijven van de eerste versie maak ik me niet druk om de juiste titel of auteur. De eerste had ik fout en de tweede probeerde ik me geeneens te herinneren.

Het boek waar ik het over had was Mapping Experiences van James Kalbach. Het kreeg een eervolle vermelding in mijn blog over de beste boeken die ik in 2021 las.

Een idee

Het idee is eigenlijk heel simpel. Je zet enkele ervaringen van individuen in je doelgroep op een rij. Daarna kijk je of je als organisatie op die ervaringen in kunt springen.

Hoe simpel het idee ook is, het behoeft wel wat meer uitwerking dan dit ene zinnetje. Maar naarmate de tijd verstreek, zakte de wijsheid uit Kalbachs boek steeds verder weg. Met als gevolg dat het een steeds grotere opgave werd om deze blog aan te pakken.

In deze blog schreef ik: zorg dat je geen onderzoek hoeft te doen om een blog te kunnen schrijven. Je hebt helemaal geen tijd voor onderzoek; je hebt ook nog een baan naast je blog. Schrijf daarom over de dingen waar je op dat moment mee bezig bent.

Die tip komt voor een belangrijk deel voort uit mijn ervaring van het niet-schrijven van deze blog.

Een schets

Wat de leercultuur betreft, stelde ik me haast reflexief een individueel proces voor, met aan de linkerkant de afwezigheid van een leerhouding, en aan de rechterkant een optimale leerhouding.

• Geen notie van leren
• Bewustwording van het feit dat leren belangrijk is
• Oriëntatie: wat wil ik leren?
• Onzekerheid over hoe te leren
• Eerste stappen in leren
• Toepassing van geleerde in de praktijk
• Openheid over het feit dat er geleerd wordt
• Actief delen wat er geleerd wordt, anderen aanmoedigen hetzelfde te doen

Het was duidelijk wat er tijdens onze volgende sessies moest worden besproken. We moesten dit proces verfijnen en analyseren, en dan kijken wat de organisatie kan doen om softwareontwikkelaars van hun huidige niveau naar het volgende te krijgen.

Mapping Experiences staat bol van de voorbeelden hoe je deze informatie in aantrekkelijke diagrammen weer kunt geven. Zo’n diagram zou ons, hopelijk, in een oogopslag duidelijk kunnen maken waar de organisatie zich zou kunnen verbeteren op dit vlak.

Uiteraard is dit verre van de enige manier om de aan- of afwezigheid van een leercultuur te conceptualiseren. Ik meen me te herinneren dat ik in een eerdere versie van deze blog - want ik heb heus wel eens geprobeerd deze aantekeningen uit te werken - een overzicht probeerde te schetsen van een gemiddelde werkdag van een ontwikkelaar. De opdracht was dan hoe je leren kon incorporeren in zoveel mogelijk van die momenten.

Dat idee heb ik verworpen omdat er niet zoiets bestaat als een “gemiddelde” werkdag voor alle ontwikkelaars. Bovendien is niet elke ontwikkelaar hetzelfde. Er bestaat niet één recept is waarmee je elke (soort) ontwikkelaar zou kunnen aansporen tot leren.

Een mooie wereld

Uiteindelijk, is het idee, als het gros van de medewerkers in het laatste kwadrant zit, zal de organisatie bestaan uit gemotiveerde softwareontwikkelaars die actief tijd vrijmaken om nieuwe dingen te leren en hun collega’s aanmoedigen en steunen hetzelfde te doen. Zou dat niet een mooie wereld zijn?

Een mooie wereld, inderdaad! Kom er maar in, Louis!

bedrijfscultuur · bloggen · boeken · diagrammen · informatieanalyse · leercultuur · motivatie · procesverbetering