Beter testen in de Agile praktijk
Softwareontwikkeling is niet meer wat het twintig of dertig jaar geleden was – gelukkig maar. Met de komst van Agile ontwikkelmethoden – waarbij een oplossing in korte, iteratieve cycli steeds verder wordt verfijnd – is de nadruk verschoven van uitgebreide specificaties naar continue persoonlijke afstemming. Ook het testvak heeft in die tijd een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Een twee weken durende Sprint is te kort voor het opstellen van gedetailleerde testplannen, en wie de testwerkzaamheden bewaart voor de laatste fase van de Sprint, komt onvermijdelijk in tijdnood.
Hoe kan het beter? Dat antwoord wordt gegeven aan de hand van twintig praktijkcases in De karakteristieken van een modern testproces. In deze prachtig vormgegeven bundel belichten verschillende testprofessionals, onder redactie van Jan Jaap Cannegieter, elk een ander facet van een modern testproces. In de inleiding van het boek wordt kort uiteengezet wat dat op hoofdlijnen inhoudt: flexibel, snel en doelgericht de kwaliteit van een systeem vaststellen.
Gewoontes
Om dat voor elkaar te krijgen, hebben testers afscheid moeten nemen van wat oude gewoontes. Weg zijn de uitgebreide testplannen, bijvoorbeeld. Toen Cannegieter en Jeroen van Deelen zich beseften dat deze vooral dienstdoen als communicatiemiddel, kwamen ze er al snel achter dat hetzelfde resultaat bereikt kan worden met PowerPoints en mindmaps (Ervaringen met alternatieve manieren van documenteren).
Ook het idee dat de testwerkzaamheden plaatsvinden ná het ontwikkelwerk, mag anno 2023 op de schop. Hoe eerder tests in de ontwikkelcyclus geïntroduceerd worden, hoe hoger de kwaliteit van de software zal zijn. Om dat voor elkaar te kunnen krijgen zal de tester echter intensiever moeten samenwerken met de ontwikkelaars, betoogt Mark Franssen (‘Shift left’ is een teaminspanning).
Maar ook later testen kan, verrassend genoeg, de kwaliteit van de software verbeteren, vullen Tijs Latiers en Cannegieter daarop aan (Shift right biedt nieuwe mogelijkheden voor teams). Door vast te leggen en te analyseren hoe nieuwe functionaliteit wordt gebruikt door echte eindgebruikers, kan een team de kwaliteit ervan vaststellen. Maar merk op: het doel van beide tests is compleet verschillend. Tests vooraf gaan na of de functionaliteit werkt zoals verwacht en dus vrij is van bugs; tests achteraf valideren of die functionaliteit daadwerkelijk de verwachte waarde levert.
Borrelpraat
Aan interessante ideeën geen gebrek, dus. Het is des te jammer dat die ideeën niet altijd even goed worden uitgewerkt. Gerben van Oenen (Het verschil tussen ongestructureerd en gestructureerd exploratory testen) hamert bijvoorbeeld op de voordelen van gestructureerd exploratory testen ten opzichte van de ongestructureerde variant – maar verzuimt vervolgens te vermelden wat daar allemaal bij komt kijken.
En Cannegieter zelf maakt het aan het eind van het boek wel erg bont. In een toegift stelt hij dat een gebrek aan creativiteit weleens ten grondslag kan liggen aan het feit dat sommige testers het liever houden bij testscripts (Omgaan met exploratory testen is niet voor iedere tester weggelegd). Het is een stelling die vrijwel volledig is gebaseerd op onderbuikgevoelens en nergens het niveau van borrelpraat ontstijgt.
Tijdschriften
De karakteristieken van een modern testproces is een bundeling van artikelen die eerder zijn verschenen in tijdschriften en blogs – en daar schuilt zowel de kracht als de zwakte van het boek. De kracht zit hem in de reikwijdte van de onderwerpen. Wie op zoek is naar een manier om gaten in zijn testvaardigheden te identificeren, doet er goed aan deze bundel door te bladeren.
De zwakte van dit boek zit hem in de oppervlakkige uitwerking van haar ideeën. In een tijdschrift is de ruimte beperkt, en kan een schrijver het zich niet permitteren zijn praktijkinzichten tot in de puntjes uit te kristalliseren. In een boek geldt die beperking niet – maar die ruimte wordt helaas nergens gepakt. Wie zijn vaardigheden naar een nieuw niveau wil brengen, kan daarom beter ergens anders terecht.
Deze recensie verscheen ook op Bazarow.com.